Elementy oceniania kształtującego
Po co cele lekcji?
» Cel potrzebny jest i nauczycielowi, i uczniowi.
» Nauczyciel planuje lekcję i sprawdza stopień realizacji podstawy programowej.
»Uczeń świadomy celu ma większe szanse na sukces w nauce.
Cele formułowane w języku zrozumiałym dla ucznia
Cel dla nauczyciela: Rozszerzenie zakresu słownictwa przydatnego do formułowania argumentów.
Cel dla ucznia: Po lekcji będziesz umiał uargumentować swoje stanowisko.
Cel dla nauczyciela: Poznanie charakterystycznych dla tekstów epickich elementów opisu postaci. Wprowadzenie pojęć: charakterystyka pośrednia, bezpośrednia, mowa pozornie zależna, monolog wewnętrzny
Cel dla ucznia: Po lekcji będziesz umiał wskazać cechy wybranych postaci i omówić sposoby ich prezentacji przez narratora.
Cel dla nauczyciela – odpowiedź na pytania
» PO CO UCZĘ TEGO MOICH UCZNIÓW?
» Do czego przyda im się ta wiedza?
» Jak wykorzystają ją w przyszłości?
» Co będą umieć po mojej lekcji?
» Co będą pamiętać z tej lekcji za kilka lat?
W stronę praktyki
» Cele powinny być zapisane (na tablicy, w zeszycie, na kartce do wklejenia do zeszytów itd.).
» Trzeba zweryfikować, czy uczniowie naprawdę rozumieją cele.
» Ze starszymi klasami można ustalać je wspólnie.
»W trakcie zajęć, a także na końcu należy zweryfikować, czy cele zostały osiągnięte.
Kryteria sukcesu - NaCoBeZU
NaCoBeZU – kryteria sukcesu – to dwustronna umowa między uczniem a nauczycielem, co będzie podlegało ocenie.
NaCoBeZU ustalamy przed:
» lekcją,
» działem tematycznym,
» sprawdzianem,
» pracą domową itd.
NaCoBeZU to dowody na to, że cele zostały osiągnięte.
NaCoBeZU można
» ustalać wspólnie z uczniami;
» wypracować na podstawie tzw. techniki wzorcowej (uczniowie otrzymują np. wzorcowo napisaną pracę i na podstawie jej analizy określają, na co należy zwrócić uwagę w trakcie pisania swojego wypracowania).
NaCoBeZU to nie cele lekcji!
Przykład:
Cel: Po lekcji będę umieć znaleźć w tekście rzeczowniki będące nazwami własnymi.
Kryteria sukcesu: Potrafię przeczytać tekst i podkreślić w nim wszystkie rzeczowniki będące nazwami własnymi.
Pytania kluczowe i angażujące ucznia w lekcję
Pytania kluczowe to takie, które:
»pokazują uczniom szerszą perspektywę zagadnienia,
»są ściśle związane z celem lekcji,
»mają spowodować zainteresowanie ucznia tematem.
Przykłady pytań kluczowych:
»Jak zmieni się treść mojej wypowiedzi, gdy pominę znaki interpunkcyjne?
»Jak wyglądałoby życie współczesnego człowieka, gdyby przeniósł się w czasie do renesansu?
Więcej przykładów na stronie CEO poświęconej ocenianiu kształtującemu: http://www.ceo.org.pl/pl/ok
W stronę praktyki - techniki zadawania pytań:
» wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź – przed zadaniem pytania uprzedzenie, ile czasu uczniowie będą mieli na przygotowywanie odpowiedzi;
» ustalanie odpowiedzi w parach;
» zasada niepodnoszenia ręki;
» uczenie się na błędach.
Pytania pogłębiające zrozumienie pojęć, zadawane w trakcie zajęć:
» Dlaczego tak?
» Co się stanie, gdy…?
» Jakie rozwiązanie przewidujecie?
» Co może w tym pomóc?
» Co wam to przypomina?
Pytania podtrzymujące dyskusję:
» Co sądzisz o wypowiedzi koleżanki?
» Czy możesz rozwinąć wypowiedź kolegi?
» Podsumuj, proszę, wcześniejsze wypowiedzi. Co z nich wynika?
Pytania podtrzymujące dyskusję:
» Co sądzisz o wypowiedzi koleżanki?
» Czy możesz rozwinąć wypowiedź kolegi?
» Podsumuj, proszę, wcześniejsze wypowiedzi. Co z nich wynika?
Informacja zwrotna
Dobra informacja zwrotna zawiera 4 elementy:
1. Co uczeń zrobił dobrze.
2. Co należy poprawić.
3. Jak należy poprawić.
4. Jak uczeń ma się dalej rozwijać.
Informacja zwrotna
Dobra informacja zwrotna zawiera 4 elementy:
1. Co uczeń zrobił dobrze.
2. Co należy poprawić.
3. Jak należy poprawić.
4. Jak uczeń ma się dalej rozwijać.
O konieczności udzielania informacji zwrotnej informuje ustawa o systemie oświaty:
Art. 44b
5. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia odbywa się w ramach oceniania wewnątrzszkolnego, które ma na celu:
1) informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie;
2) udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć;
3) udzielanie wskazówek do samodzielnego planowania własnego rozwoju;
4) motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu.
Ocena koleżeńska
Uczniowie udzielają sobie informacji zwrotnej, według obowiązujących reguł.
Uwaga!
Niedopuszczalna jest ocena koleżeńska na stopień.
Samoocena
Techniki wspomagające samoocenę:
» zadanie po wejściu do klasy,
» portfolio,
» drzewo,
» światła drogowe,
» zdania podsumowujące (Dowiedziałem się, że…; Zaczynam się zastanawiać nad…;, Zaskoczyło mnie, że…),
» najpierw powtórz, potem powiedz,
» kluczowe pojęcia,
» WCN (co Wiem, co Chcę wiedzieć, czego się Nauczyłam).
W stronę praktyki
» Ocenianie kształtujące to inna filozofia nauczania, a nie tylko oceniania…
» Proces przechodzenia od oceniania sumującego do kształtującego musi być powolny…
» Wprowadzamy pojedynczo kolejne elementy OK, czekając, aż się „zadomowią” na lekcjach.
» Wprowadzamy elementy OK konsekwentnie, dzień po dniu, nie wyrywkowo…
» Uczymy rodziców, o co chodzi w OK.
» Nie łączymy oceniania kształtującego z sumującym.
» Współpracujemy z innymi nauczycielami, by nakłonić ich do stosowania elementów OK.